มาจะกล่าวบทไป ถึงระเด่นลันไดอนาถา
เสวยราชย์องค์เดียวเที่ยวรำภา ตามตลาดเสาชิงช้าหน้าโบสถ์พราหมณ์
อยู่ปราสาทเสาคอดยอดด้วน กำแพงแก้วแล้วล้วนด้วยเรียวหนาม
มีทหารหอนเห่าเฝ้าโมงยาม คอยปราบปรามประจามิตรที่คิดร้าย
เที่ยวสีซอขอข้าวสารทุกบ้านช่อง เป็นเสบียงเลี้ยงท้องของถวาย
ไม่มีใครชังชิงทั้งหญิงชาย ต่างฝากกายฝากตัวกลัวบารมี
พอโพล้เพล้เวลาจะสายัณห์ ยุงชุมสุมควันแล้วเข้าที่
บรรทมเหนือเสื่อลำแพนแท่นมณื ภูมีซบเซาเมากัญชา
2.นิราศเมืองแกลง
โอ้สังเวชวาสนานิจจาเอ๋ย
จะมีคู่มิได้อยู่ประคองเชย
ต้องละเลยดวงใจไว้ไกลตา
ถึงทุกข์ใครในโลกที่โศกเศร้า
ไม่เหมือนเราภุมรินถวิลหา
จะพลัดพรากจากกันไม่ทันลา
ใช้แต่ตาต่างถ้อยสุนทรวอน
โอ้จำใจไกลนุชสุดสวาท
จึงนิราศเรื่องรักเป็นอักษร
ให้เห็นอกตกยากเมื่อจากจร
ไปดงดอนแดนป่าพนาวัน
กับศิษย์น้องสองนายล้วนชายหนุ่ม
น้อยกับพุ่มเพื่อนไร้ในไพรสัณฑ์
กับนายแสงแจ้งทางกลางอารัญ
จะพากันแรมทางไปต่างเมืองฯ
จะมีคู่มิได้อยู่ประคองเชย
ต้องละเลยดวงใจไว้ไกลตา
ถึงทุกข์ใครในโลกที่โศกเศร้า
ไม่เหมือนเราภุมรินถวิลหา
จะพลัดพรากจากกันไม่ทันลา
ใช้แต่ตาต่างถ้อยสุนทรวอน
โอ้จำใจไกลนุชสุดสวาท
จึงนิราศเรื่องรักเป็นอักษร
ให้เห็นอกตกยากเมื่อจากจร
ไปดงดอนแดนป่าพนาวัน
กับศิษย์น้องสองนายล้วนชายหนุ่ม
น้อยกับพุ่มเพื่อนไร้ในไพรสัณฑ์
กับนายแสงแจ้งทางกลางอารัญ
จะพากันแรมทางไปต่างเมืองฯ
3.พระอภัยมณี
แต่ปางหลังยังมีกรุงกษัตริย์
สมมุติวงศ์ทรงนามท้าวสุทัศน์
ผ่านสมบัติรัตนานามธานี
อันกรุงไกรใหญ่ยาวสิบเก้าโยชน์
ภูเขาโขดเป็นกำแพงบูรีศรี
สะพรึบพร้อมไพร่ฟ้าประชาชี
ชาวบุรีหรรษาสถาวร
สมมุติวงศ์ทรงนามท้าวสุทัศน์
ผ่านสมบัติรัตนานามธานี
อันกรุงไกรใหญ่ยาวสิบเก้าโยชน์
ภูเขาโขดเป็นกำแพงบูรีศรี
สะพรึบพร้อมไพร่ฟ้าประชาชี
ชาวบุรีหรรษาสถาวร
มีเอกองค์นงลักษณ์อัครราช
พระนางนาฏนามปทุมเกสร
สนมนางแสนสุรางคนิกร
ดังกินนรน่ารักลักขณา
พระนางนาฏนามปทุมเกสร
สนมนางแสนสุรางคนิกร
ดังกินนรน่ารักลักขณา
มีโอรสสององค์ล้วนทรงลักษณ์
ประไพพักตร์เพียงเทพเลขา
ชื่ออภัยมณีเป็นพี่ยา
พึ่งแรกรุ่นชันษาสิบห้าปี
อันกุมารศรีสุวรรณนั้นเป็นน้อง
เนื้อดังทองนพคุณจำรุญศรี
พึ่งโสกันต์ชันษาสิบสามปี
พระชนนีรักใคร่ดังนัยนา
สมเด็จท้าวบิตุรงค์ดำรงราชย์
แสนสวาทลูกน้อยเสน่หา
จะเสกสองครองสมบัติขัตติยา
แต่วิชาสิ่งใดไม่ชำนาญ
จึงดำรัสตรัสเรียกโอรสราช
มาริมอาสน์แท่นสุวรรณแล้วบรรหาร
พ่อจะแจ้งเจ้าจงจำคำโบราณ
อันชายชาญเชื้อกษัตริย์ขัตติยา
ย่อมพากเพียรเรียนไสยศาสตร์เวท
สิ่งวิเศษสืบเสาะแสวงหา
ได้ป้องกันอันตรายนครา
ตามกษัตริย์ขัตติยาอย่างโบราณ
พระลูกรักจักสืบวงศ์กษัตริย์
จงรีบรัดเสาะแสวงแห่งสถาน
หาทิศาปาโมกข์ชำนาญชาญ
เป็นอาจารย์พากเพียรเรียนวิชา
ประไพพักตร์เพียงเทพเลขา
ชื่ออภัยมณีเป็นพี่ยา
พึ่งแรกรุ่นชันษาสิบห้าปี
อันกุมารศรีสุวรรณนั้นเป็นน้อง
เนื้อดังทองนพคุณจำรุญศรี
พึ่งโสกันต์ชันษาสิบสามปี
พระชนนีรักใคร่ดังนัยนา
สมเด็จท้าวบิตุรงค์ดำรงราชย์
แสนสวาทลูกน้อยเสน่หา
จะเสกสองครองสมบัติขัตติยา
แต่วิชาสิ่งใดไม่ชำนาญ
จึงดำรัสตรัสเรียกโอรสราช
มาริมอาสน์แท่นสุวรรณแล้วบรรหาร
พ่อจะแจ้งเจ้าจงจำคำโบราณ
อันชายชาญเชื้อกษัตริย์ขัตติยา
ย่อมพากเพียรเรียนไสยศาสตร์เวท
สิ่งวิเศษสืบเสาะแสวงหา
ได้ป้องกันอันตรายนครา
ตามกษัตริย์ขัตติยาอย่างโบราณ
พระลูกรักจักสืบวงศ์กษัตริย์
จงรีบรัดเสาะแสวงแห่งสถาน
หาทิศาปาโมกข์ชำนาญชาญ
เป็นอาจารย์พากเพียรเรียนวิชา
4.พ่อแม่รังแกฉัน
มี ซินแสแก่เฒ่าได้เล่าไข
ถึงเรื่องงิ้วว่าเล่นกันเช่นไร
มีข้อใหญ่นั้นก็เป็นเช่นละคร
แต่ข้อหนึ่งแกเล่าเขาประสงค์
มุ่งจำนงในข้างเป็นทางสอน
ชี้ทางธรรม์มรรยาทแก่ราษฎร
เหมือนละครสุภาษิตไม่ผิดกัน
เราบวชนาคโกนจุกในยุคก่อน
มีกล่าวกลอนเพราะพริ้งทำมิ่งขวัญ
การขันหมากยุคเก่าท่านเล่ากัน
มีสวดฉันท์เรียกว่าสวดมาไลย์
เค้าก็คือท่านหวังจะสั่งสอน
แต่ผันผ่อนตามนิยมสมสมัย
มีเฮฮาพาสนุกเครื่องปลุกใจ
สมกับได้มีงานการมงคล
ในหมู่บ้านย่านกลางเมื่อปางก่อน
มีโรงสอนธรรมทานการกุศล
เพื่อเป็นเครื่องเรืองปัญญาประชาชน
ในตำบลอัตคัตไกลวัดวา
เรียกศาลาโรงธรรมประจำบ้าน
เหมือนสถานที่ฝึกทางศึกษา
บางคราวมีการกุศลปนเฮฮา
เพื่อให้พาเพลิดเพลินเจริญใจ
ฝ่ายจีนเขาได้มีอย่างที่ว่า
เอางิ้วมาฝึกหัดดัดนิสัย
ย่อมดูดดื่มซึมซาบปลาบปลื้มใจ
เหมือนอย่างได้รู้เห็นที่เป็นจริง
งิ้วเรื่องหนึ่งแกเล่าครั้งเยาว์อยู่
ได้ไปดูจำไว้ได้ทุกสิ่ง
เกาะในจิตติดแน่นแม้นกับปลิง
เลยเป็นสิ่งสอนใจจนใหญ่มา
ตามเรื่องนั้นว่ามีเศรษฐีหนึ่ง
เป็นคนซึ่งสูงชาติวาสนา
มีทรัพย์สินเหลือล้นคณนา
มีบ้างช่องแน่นหนาด้วยข้าไท
ท่านเศรษฐีมีบุตรสุดที่รัก
แกฟูมฟักใฝ่จิตพิสมัย
บุตรคนเดียวแสนจะห่วงดังดวงใจ
หวังจะให้สืบวงศ์ดำรงไป
มีโรงเรียนไกลบ้านอาจารย์สอน
กลัวลูกอ่อนลำบากไม่พรากได้
อุตส่าห์จ้างครูบามาแต่ไกล
ให้สอนในบ้านตนสู้ปรนปรือ
ฝ่ายลูกเรียนผู้เดียวให้เปลี่ยวจิต
มักเบือนบิดเบื่อชังเรื่องหนังสือ
อยากได้เพื่อนพูดจาและหารือ
พ่อก็อือออตามด้วยความรัก
เกณฑ์พวกเด็กในบ้านให้อ่านด้วย
ก็เพื่อช่วยชวนใจให้สมัคร
ครั้นมีเพื่อนเรียนล้อมอยู่พร้อมพรัก
กลับชวนชักเล่นกันไม่หมั่นเรียน
ครูก็ดีจี้ไชมิได้หยุด
แกเห็นสุดเอาใจจึงได้เฆี่ยน
หวังให้กลัวอาญาตั้งหน้าเพียร
แต่กลับเพี้ยนผิดคาดถึงขาดกัน
คือบุตรท่านเศรษฐีหนีไปหา
พ่อฟ้องว่า ครูนี้แกตีฉัน
ปลอบให้เรียนก็ไม่ไปจนใจครัน
ต้องเป็นอันเลิกกับครูที่อยู่มา
อุตส่าห์จ้างครูใหม่ตามใจลูก
แต่ไม่ถูกใจบุตรสุดจะหา
ครูคนนั้นฉันเข็ดไม่เมตตา
คนนี้ว่าจู้จี้พิรี้พิไร
แต่เปลี่ยนครูอยู่ฉะนี้ไม่มีเหมาะ
มักทะเลาะเลิกเรียนต้องเปลี่ยนใหม่
พวกครูๆ เข็ดกลัวกันทั่วไป
ถึงจะให้เงินมากไม่อยากเอา
บิดาผู้รักบุตรสุดจะกลุ้ม
ลูกเป็นหนุ่มใหญ่โตยังโง่เง่า
เที่ยวจ้างครูอยู่ห่างต่างลำเนา
ค่าจ้างเท่าไรนั้นไม่พรั่นกลัว
แต่ก็ไม่ยืดไปเท่าไรนัก
ประเดี๋ยวชักเหหันต้องสั่นหัว
เผอิญมาปะครูที่รู้ตัว
แกหวังชั่วค่าสอนสู้ผ่อนตาม
ศิษย์จะรู้เท่าไรไม่ธุระ
ชื่อเสียงจะเสียไปก็ไม่ขาม
ศิษย์ผู้ใดตั้งหน้าพยายาม
สอนให้ตามแต่รักสมัครเรียน
ครูคนนี้ถูกใจอยู่ได้ยืด
ถึงจะจืดจางการเรื่องอ่านเขียน
ก็ถูกจิตศิษย์ตนย่อมวนเวียน
อยู่จำเนียรโตใหญ่ไร้วิชา
ฝ่ายพ่อแม่รักบุตรสุดจะรัก
บุตรสมัครทางไหนมิได้ว่า
ใช้เงินทองกอบกำไม่นำพา
อยู่ไม่ช้าแกก็ตายทำลายชนม์
ทรัพย์สมบัติมรดกตกแก่ลูก
ไม่ต้องปลูกเปลืองแรงแสวงผล
มีเพื่อนมาฮาฮือนับถือตน
เฝ้าแต่ขนทรัพย์จ่ายสบายจริง
เอาอะไรได้ทุกอย่างช่างสะดวก
จะหยิบหมวกหมวกรี่เหมือนผีสิง
ทุกอย่างรู้เอาใจไม่ประวิง
ดูเหมือนชิงกันมาคราต้องการ
ไม่ช้านักทรัพย์ลดหมดสะดวก
จะหยิบหมวกหมวกกระเดียดข้างเกียจคร้าน
ถ้าเผลอหน่อยคอยหนีตะลีตะลาน
วิ่งเข้าร้านโรงจำนำไม่อำลา
เพื่อนทั้งมวลล้วนหายเหมือนตายจาก
ที่มีมากคือสหายพวกนายหน้า
บ้านของท่านขายเท่าไร? ให้ราคา
ผมช่วยค้าขายให้ด้วยไมตรี
เพื่อนสนุกพลุกพล่านขายบ้านช่อง
พอเงินทองหมดเรียบก็เงียบจี๋
ต่อนี้ไปใครเยือนคือเพื่อนดี
ไม่เช่นนี้เพื่อนโหล่โง่ระยำ
บุตรเศรษฐีเป็นมาถึงครานี้
ไม่เห็นมีมิตรสหายมากรายกล้ำ
ผิวผู้ดีมีกระดากพะอากพะอำ
จะคิดทำการอะไรก็ไม่เป็น
ต้องตรำตรากจากย่านถิ่นบ้านเก่า
ขอทานเขาเลี้ยงตนด้วยข้นเข็ญ
พักสถานศาลเจ้าทุกเช้าเย็น
ค่อยคิดเห็นโทษตัวที่ชั่วมา
คิดถึงเรื่องเก่าแก่พ่อแม่รัก
สู้ฟูมฟักใฝ่ฝึกให้ศึกษา
ตามใจลูกเหลือล้นคณนา
ทุกสิ่งสารพัดไม่ขัดใจ
คิดถึงครูผู้สอนแต่ก่อนเก่า
บางคนเฝ้าฝึกฝนพ้นวิสัย
บางคนเฝ้าจู้จี้พิรี้พิไร
ไม่ถูกใจฟ้องพ่อก็อออือ
จนเหลวไหลได้เข็ญถึงเช่นนี้
พ่อแม่ที่รักลูกทำถูกหรือ
สิ่งใดพาเสียคนกลับปรนปรือ
ร้องไห้ฮือบ่นว่าเหมือนบ้าบอ
วันหนึ่งไปถึงถิ่นบ้านซินแส
ก็เดินแร่เข้าไปหาตรงหน้าหมอ
ร้องขอทานทันทีไม่รีรอ
ฝ่ายท่านหมอมองหน้าไม่ว่าไร
ลงท้ายแกกลอกหน้าหาว่าหลอก
เฮ้ย. เจ้าวอกเอ็งอย่ามาไถล
หลอกดูลูกสาวข้าหรือว่าไร
หรือเข้าใจว่ากูไม่รู้ที
ข้าหมอดูรู้จักลักษณะ
อย่างมึงน่ะบอกเพศเป็นเศรษฐี
รูปลักษณ์พักตร์เจ้าเผ่าผู้ดี
ทำเช่นนี้ตั้งใจอย่างไรกัน
ลูกเศรษฐีฟังว่าน้ำตาหลั่ง
ตอบเสียงดัง "พ่อแม่รังแกฉัน!"
ร้องไห้โฮซบหน้าพลางจาบัลย์
คนบ้านนั้นต่างพากันมาดู
ท่านเจ้าข้า! พ่อแม่รังแกฉัน
เขาใฝ่ฝันฟูมฟักฉันอักขู
ฉันทำผิดคิดระยำกลับค้ำชู
จะว่าผู้รักลูกถูกหรือไร
ท่านทายฉันนั้นถูกลูกเศรษฐี
ผู้กลีเลวกว่าบรรดาไพร่
ซึ่งยังรู้กอบการงานใด ๆ
เลี้ยงชีพได้เพียงพอไม่ขอทาน
โอ๊ย! ยิ่งเล่ายิ่งช้ำระกำเหลือ
โปรดจุนเจือเถอะท่านหมอขอข้าวสาร
เหมือนช่วยชีพข้าเจ้าให้เนานาน
จักเป็นการบุญล้นมีผลงาม
ฝ่ายท่านหมอฟังเล่าสิ้นเค้าเงื่อน
แกจึงเอื้อนโอษฐ์มีวจีถาม
ข้าฟังเจ้าเล่าไปก็ได้ความ
จึงเห็นตามพ่อแม่รังแกตรง
เข็ดหรือไม่ใครรังแกอย่างแม่พ่อ
หรือว่าพอทนดอกบอกประสงค์
โอ๊ย! หนเดียวชีวิตแทบปลิดปลง
ถ้าซ้ำสองต้องลงอวิจี
อย่ารังแกอีกเลยลูกเคยเข็ด
ขอจงเมตตาเถิดประเสริฐศรี
ท่านหมอฟังยิ้มเยื้อนเอื้อนวจี
เจ้าว่าดีสมจริงทุกสิ่งอัน
ข้าไม่อยากรังแกเช่นแม่พ่อ
ที่เจ้าขอข้าไม่อ่อนตามผ่อนผัน
แม้เจ้าขอสิ่งใดข้าให้ปัน
ก็เป็นอันข้าทำซ้ำรังแก
เจ้าจะตกอวิจีไม่ดีดอก
เจ้าจะออกปากพ้ออย่างพ่อแม่
ลูกเศรษฐีตกตะลึงทะลึ่งแล
โอ๊ย! ผมแย่ถูกล่อลงบ่อตม
เมื่อไม่ให้ใครจะว่าเจ้าข้าเอ๋ย
นี่กลับเย้ยยกคำทิ่มตำผม
จะไล่ไปก็ไม่ไล่ให้ระทม
ว่าแล้วซมซานกลับด้วยคับใจ
หมอขยับจับบ่าช้าซีเจ้า
คำที่เล่าบอกข้าน่าเลื่อมใส
พ่อแม่รักลูกผิดชนิดไร
เขาก็ได้ทุกข์ถมจนล้มตาย
เวลานั้นตัวเจ้ายังเยาว์อยู่
จึงไม่รู้ยั้งตนจนฉิบหาย
เดี๋ยวนี้เจ้ารู้สึกสำนึกกาย
จงขวนขวายฝึกหัดดัดสันดาน
ข้าจักเป็นพ่อแม่ช่วยแก้ให้
ต้องตามใจแต่ข้าจะว่าขาน
ถ้ายอมตามข้าว่าไม่ช้านาน
จักไม่ต้องขอทานเขาต่อไป
ลงท้ายลูกเศรษฐียินดีรับ
ไปอยู่กับซินแสแก้นิสัย
ไม่ว่ามีกิจการสถานใด
แกใช้ให้ทำสิ้นจนชินการ
แกปรานีจี้ไชด้วยใจรัก
จนรู้จักค้าขายหลายสถาน
อยู่กับหมอต่อมาไม่ช้านาน
ก็พ้นการทุรพลเป็นคนแคลน
ชาวเราเอ๋ยพ่อแม่มุ่งแต่รัก
สู้ฟูมฟักในบุตรนั้นสุดแสน
แต่ความรักมักเดินจนเกินแกน
เลยเข้าแดนทุกข์ถมระทมกาย
ดังเศรษฐีรักบุตรสุดสวาท
บุตรอุบาทว์มิได้รักสมัครหมาย
เอาแต่ใจใฝ่ตามความสบาย
พ่อแม่ตายก็เพราะตรมระทมใจ
ยังมิหนำซ้ำว่าด่ากระดูก
หาว่าถูกพ่อแม่รังแกได้
แต่ชาวเราเนาเขตประเทศไทย
คงจะไม่พบปะขอประกัน
เพราะพระราชบัญญัติอุบัติแล้ว
เหมือนดวงแก้วส่องสว่างทางสวรรค์
บังคับให้ศึกษาทั่วหน้ากัน
พระคุณธรรม์ข้อนี้ไม่มีเทียม
ที่สุดนี้ชาวเราน้อมเกล้าฯ นบ
พระจอมภพภูบดินทร์พระปิ่นเสียม
พระปลุกใจไทยทั่วตั้งตัวเตรียม
ทุกอย่างเยี่ยมยิ่งคุณวิบุลเอย.........
ถึงเรื่องงิ้วว่าเล่นกันเช่นไร
มีข้อใหญ่นั้นก็เป็นเช่นละคร
แต่ข้อหนึ่งแกเล่าเขาประสงค์
มุ่งจำนงในข้างเป็นทางสอน
ชี้ทางธรรม์มรรยาทแก่ราษฎร
เหมือนละครสุภาษิตไม่ผิดกัน
เราบวชนาคโกนจุกในยุคก่อน
มีกล่าวกลอนเพราะพริ้งทำมิ่งขวัญ
การขันหมากยุคเก่าท่านเล่ากัน
มีสวดฉันท์เรียกว่าสวดมาไลย์
เค้าก็คือท่านหวังจะสั่งสอน
แต่ผันผ่อนตามนิยมสมสมัย
มีเฮฮาพาสนุกเครื่องปลุกใจ
สมกับได้มีงานการมงคล
ในหมู่บ้านย่านกลางเมื่อปางก่อน
มีโรงสอนธรรมทานการกุศล
เพื่อเป็นเครื่องเรืองปัญญาประชาชน
ในตำบลอัตคัตไกลวัดวา
เรียกศาลาโรงธรรมประจำบ้าน
เหมือนสถานที่ฝึกทางศึกษา
บางคราวมีการกุศลปนเฮฮา
เพื่อให้พาเพลิดเพลินเจริญใจ
ฝ่ายจีนเขาได้มีอย่างที่ว่า
เอางิ้วมาฝึกหัดดัดนิสัย
ย่อมดูดดื่มซึมซาบปลาบปลื้มใจ
เหมือนอย่างได้รู้เห็นที่เป็นจริง
งิ้วเรื่องหนึ่งแกเล่าครั้งเยาว์อยู่
ได้ไปดูจำไว้ได้ทุกสิ่ง
เกาะในจิตติดแน่นแม้นกับปลิง
เลยเป็นสิ่งสอนใจจนใหญ่มา
ตามเรื่องนั้นว่ามีเศรษฐีหนึ่ง
เป็นคนซึ่งสูงชาติวาสนา
มีทรัพย์สินเหลือล้นคณนา
มีบ้างช่องแน่นหนาด้วยข้าไท
ท่านเศรษฐีมีบุตรสุดที่รัก
แกฟูมฟักใฝ่จิตพิสมัย
บุตรคนเดียวแสนจะห่วงดังดวงใจ
หวังจะให้สืบวงศ์ดำรงไป
มีโรงเรียนไกลบ้านอาจารย์สอน
กลัวลูกอ่อนลำบากไม่พรากได้
อุตส่าห์จ้างครูบามาแต่ไกล
ให้สอนในบ้านตนสู้ปรนปรือ
ฝ่ายลูกเรียนผู้เดียวให้เปลี่ยวจิต
มักเบือนบิดเบื่อชังเรื่องหนังสือ
อยากได้เพื่อนพูดจาและหารือ
พ่อก็อือออตามด้วยความรัก
เกณฑ์พวกเด็กในบ้านให้อ่านด้วย
ก็เพื่อช่วยชวนใจให้สมัคร
ครั้นมีเพื่อนเรียนล้อมอยู่พร้อมพรัก
กลับชวนชักเล่นกันไม่หมั่นเรียน
ครูก็ดีจี้ไชมิได้หยุด
แกเห็นสุดเอาใจจึงได้เฆี่ยน
หวังให้กลัวอาญาตั้งหน้าเพียร
แต่กลับเพี้ยนผิดคาดถึงขาดกัน
คือบุตรท่านเศรษฐีหนีไปหา
พ่อฟ้องว่า ครูนี้แกตีฉัน
ปลอบให้เรียนก็ไม่ไปจนใจครัน
ต้องเป็นอันเลิกกับครูที่อยู่มา
อุตส่าห์จ้างครูใหม่ตามใจลูก
แต่ไม่ถูกใจบุตรสุดจะหา
ครูคนนั้นฉันเข็ดไม่เมตตา
คนนี้ว่าจู้จี้พิรี้พิไร
แต่เปลี่ยนครูอยู่ฉะนี้ไม่มีเหมาะ
มักทะเลาะเลิกเรียนต้องเปลี่ยนใหม่
พวกครูๆ เข็ดกลัวกันทั่วไป
ถึงจะให้เงินมากไม่อยากเอา
บิดาผู้รักบุตรสุดจะกลุ้ม
ลูกเป็นหนุ่มใหญ่โตยังโง่เง่า
เที่ยวจ้างครูอยู่ห่างต่างลำเนา
ค่าจ้างเท่าไรนั้นไม่พรั่นกลัว
แต่ก็ไม่ยืดไปเท่าไรนัก
ประเดี๋ยวชักเหหันต้องสั่นหัว
เผอิญมาปะครูที่รู้ตัว
แกหวังชั่วค่าสอนสู้ผ่อนตาม
ศิษย์จะรู้เท่าไรไม่ธุระ
ชื่อเสียงจะเสียไปก็ไม่ขาม
ศิษย์ผู้ใดตั้งหน้าพยายาม
สอนให้ตามแต่รักสมัครเรียน
ครูคนนี้ถูกใจอยู่ได้ยืด
ถึงจะจืดจางการเรื่องอ่านเขียน
ก็ถูกจิตศิษย์ตนย่อมวนเวียน
อยู่จำเนียรโตใหญ่ไร้วิชา
ฝ่ายพ่อแม่รักบุตรสุดจะรัก
บุตรสมัครทางไหนมิได้ว่า
ใช้เงินทองกอบกำไม่นำพา
อยู่ไม่ช้าแกก็ตายทำลายชนม์
ทรัพย์สมบัติมรดกตกแก่ลูก
ไม่ต้องปลูกเปลืองแรงแสวงผล
มีเพื่อนมาฮาฮือนับถือตน
เฝ้าแต่ขนทรัพย์จ่ายสบายจริง
เอาอะไรได้ทุกอย่างช่างสะดวก
จะหยิบหมวกหมวกรี่เหมือนผีสิง
ทุกอย่างรู้เอาใจไม่ประวิง
ดูเหมือนชิงกันมาคราต้องการ
ไม่ช้านักทรัพย์ลดหมดสะดวก
จะหยิบหมวกหมวกกระเดียดข้างเกียจคร้าน
ถ้าเผลอหน่อยคอยหนีตะลีตะลาน
วิ่งเข้าร้านโรงจำนำไม่อำลา
เพื่อนทั้งมวลล้วนหายเหมือนตายจาก
ที่มีมากคือสหายพวกนายหน้า
บ้านของท่านขายเท่าไร? ให้ราคา
ผมช่วยค้าขายให้ด้วยไมตรี
เพื่อนสนุกพลุกพล่านขายบ้านช่อง
พอเงินทองหมดเรียบก็เงียบจี๋
ต่อนี้ไปใครเยือนคือเพื่อนดี
ไม่เช่นนี้เพื่อนโหล่โง่ระยำ
บุตรเศรษฐีเป็นมาถึงครานี้
ไม่เห็นมีมิตรสหายมากรายกล้ำ
ผิวผู้ดีมีกระดากพะอากพะอำ
จะคิดทำการอะไรก็ไม่เป็น
ต้องตรำตรากจากย่านถิ่นบ้านเก่า
ขอทานเขาเลี้ยงตนด้วยข้นเข็ญ
พักสถานศาลเจ้าทุกเช้าเย็น
ค่อยคิดเห็นโทษตัวที่ชั่วมา
คิดถึงเรื่องเก่าแก่พ่อแม่รัก
สู้ฟูมฟักใฝ่ฝึกให้ศึกษา
ตามใจลูกเหลือล้นคณนา
ทุกสิ่งสารพัดไม่ขัดใจ
คิดถึงครูผู้สอนแต่ก่อนเก่า
บางคนเฝ้าฝึกฝนพ้นวิสัย
บางคนเฝ้าจู้จี้พิรี้พิไร
ไม่ถูกใจฟ้องพ่อก็อออือ
จนเหลวไหลได้เข็ญถึงเช่นนี้
พ่อแม่ที่รักลูกทำถูกหรือ
สิ่งใดพาเสียคนกลับปรนปรือ
ร้องไห้ฮือบ่นว่าเหมือนบ้าบอ
วันหนึ่งไปถึงถิ่นบ้านซินแส
ก็เดินแร่เข้าไปหาตรงหน้าหมอ
ร้องขอทานทันทีไม่รีรอ
ฝ่ายท่านหมอมองหน้าไม่ว่าไร
ลงท้ายแกกลอกหน้าหาว่าหลอก
เฮ้ย. เจ้าวอกเอ็งอย่ามาไถล
หลอกดูลูกสาวข้าหรือว่าไร
หรือเข้าใจว่ากูไม่รู้ที
ข้าหมอดูรู้จักลักษณะ
อย่างมึงน่ะบอกเพศเป็นเศรษฐี
รูปลักษณ์พักตร์เจ้าเผ่าผู้ดี
ทำเช่นนี้ตั้งใจอย่างไรกัน
ลูกเศรษฐีฟังว่าน้ำตาหลั่ง
ตอบเสียงดัง "พ่อแม่รังแกฉัน!"
ร้องไห้โฮซบหน้าพลางจาบัลย์
คนบ้านนั้นต่างพากันมาดู
ท่านเจ้าข้า! พ่อแม่รังแกฉัน
เขาใฝ่ฝันฟูมฟักฉันอักขู
ฉันทำผิดคิดระยำกลับค้ำชู
จะว่าผู้รักลูกถูกหรือไร
ท่านทายฉันนั้นถูกลูกเศรษฐี
ผู้กลีเลวกว่าบรรดาไพร่
ซึ่งยังรู้กอบการงานใด ๆ
เลี้ยงชีพได้เพียงพอไม่ขอทาน
โอ๊ย! ยิ่งเล่ายิ่งช้ำระกำเหลือ
โปรดจุนเจือเถอะท่านหมอขอข้าวสาร
เหมือนช่วยชีพข้าเจ้าให้เนานาน
จักเป็นการบุญล้นมีผลงาม
ฝ่ายท่านหมอฟังเล่าสิ้นเค้าเงื่อน
แกจึงเอื้อนโอษฐ์มีวจีถาม
ข้าฟังเจ้าเล่าไปก็ได้ความ
จึงเห็นตามพ่อแม่รังแกตรง
เข็ดหรือไม่ใครรังแกอย่างแม่พ่อ
หรือว่าพอทนดอกบอกประสงค์
โอ๊ย! หนเดียวชีวิตแทบปลิดปลง
ถ้าซ้ำสองต้องลงอวิจี
อย่ารังแกอีกเลยลูกเคยเข็ด
ขอจงเมตตาเถิดประเสริฐศรี
ท่านหมอฟังยิ้มเยื้อนเอื้อนวจี
เจ้าว่าดีสมจริงทุกสิ่งอัน
ข้าไม่อยากรังแกเช่นแม่พ่อ
ที่เจ้าขอข้าไม่อ่อนตามผ่อนผัน
แม้เจ้าขอสิ่งใดข้าให้ปัน
ก็เป็นอันข้าทำซ้ำรังแก
เจ้าจะตกอวิจีไม่ดีดอก
เจ้าจะออกปากพ้ออย่างพ่อแม่
ลูกเศรษฐีตกตะลึงทะลึ่งแล
โอ๊ย! ผมแย่ถูกล่อลงบ่อตม
เมื่อไม่ให้ใครจะว่าเจ้าข้าเอ๋ย
นี่กลับเย้ยยกคำทิ่มตำผม
จะไล่ไปก็ไม่ไล่ให้ระทม
ว่าแล้วซมซานกลับด้วยคับใจ
หมอขยับจับบ่าช้าซีเจ้า
คำที่เล่าบอกข้าน่าเลื่อมใส
พ่อแม่รักลูกผิดชนิดไร
เขาก็ได้ทุกข์ถมจนล้มตาย
เวลานั้นตัวเจ้ายังเยาว์อยู่
จึงไม่รู้ยั้งตนจนฉิบหาย
เดี๋ยวนี้เจ้ารู้สึกสำนึกกาย
จงขวนขวายฝึกหัดดัดสันดาน
ข้าจักเป็นพ่อแม่ช่วยแก้ให้
ต้องตามใจแต่ข้าจะว่าขาน
ถ้ายอมตามข้าว่าไม่ช้านาน
จักไม่ต้องขอทานเขาต่อไป
ลงท้ายลูกเศรษฐียินดีรับ
ไปอยู่กับซินแสแก้นิสัย
ไม่ว่ามีกิจการสถานใด
แกใช้ให้ทำสิ้นจนชินการ
แกปรานีจี้ไชด้วยใจรัก
จนรู้จักค้าขายหลายสถาน
อยู่กับหมอต่อมาไม่ช้านาน
ก็พ้นการทุรพลเป็นคนแคลน
ชาวเราเอ๋ยพ่อแม่มุ่งแต่รัก
สู้ฟูมฟักในบุตรนั้นสุดแสน
แต่ความรักมักเดินจนเกินแกน
เลยเข้าแดนทุกข์ถมระทมกาย
ดังเศรษฐีรักบุตรสุดสวาท
บุตรอุบาทว์มิได้รักสมัครหมาย
เอาแต่ใจใฝ่ตามความสบาย
พ่อแม่ตายก็เพราะตรมระทมใจ
ยังมิหนำซ้ำว่าด่ากระดูก
หาว่าถูกพ่อแม่รังแกได้
แต่ชาวเราเนาเขตประเทศไทย
คงจะไม่พบปะขอประกัน
เพราะพระราชบัญญัติอุบัติแล้ว
เหมือนดวงแก้วส่องสว่างทางสวรรค์
บังคับให้ศึกษาทั่วหน้ากัน
พระคุณธรรม์ข้อนี้ไม่มีเทียม
ที่สุดนี้ชาวเราน้อมเกล้าฯ นบ
พระจอมภพภูบดินทร์พระปิ่นเสียม
พระปลุกใจไทยทั่วตั้งตัวเตรียม
ทุกอย่างเยี่ยมยิ่งคุณวิบุลเอย.........
5.นิราศพระปฐม
"เห็นเล็บนางหมางเมินเดินรำพึง ชมกระทิงดอกดวงพวงพยอม
พิกุลใหญ่ใต้ต้นหล่นชะแล่ม ดูกลีบแซมชื่นเชยระเหยหอม
ผลลูกสุกท่ามงามงามงอม แต่แตนตอมต่อผึ้งหึ่งหึ่งฮือ"
พิกุลใหญ่ใต้ต้นหล่นชะแล่ม ดูกลีบแซมชื่นเชยระเหยหอม
ผลลูกสุกท่ามงามงามงอม แต่แตนตอมต่อผึ้งหึ่งหึ่งฮือ"
"อโนทัยไตรตรัสจำรัสแสง กระจ่ายแจ้งแจ่มฟ้าพฤกษาสวน
หอมดอกไม้หลายพรรณให้รัญจวน เหมือนกลิ่นนวลน้ำกุหลาบซึ่งอาบทรวง
โอ้ บุปผาสารพัดที่กลัดกลีบ ครั้นรุ่งรีบบานงามไม่ห้ามหวง
ให้ชื่นชุ่มภุมรินสิ้นทั้งปวง ได้ซาบทรวงเสาวรสไม่อดออม"
หอมดอกไม้หลายพรรณให้รัญจวน เหมือนกลิ่นนวลน้ำกุหลาบซึ่งอาบทรวง
โอ้ บุปผาสารพัดที่กลัดกลีบ ครั้นรุ่งรีบบานงามไม่ห้ามหวง
ให้ชื่นชุ่มภุมรินสิ้นทั้งปวง ได้ซาบทรวงเสาวรสไม่อดออม"
"น้ำค้างพรมลมเฉื่อยเรื่อยเรื่อยริ้ว หนาวดอกงิ้วงิ้วออกดอกไสว
เกสรงิ้วปลิวฟ้ามายาใจ ให้ทราบในทรวงช้ำสู่กล้ำกลืน
โอ้งิ้วป่าพาหนาวเมื่อคราวยก สุดจะฝากแฝงหน้าไม่ฝ่าฝืน
แม้นงิ้วเป็นเช่นงานเมื่อวานซืน จูชูชื่นช่วยหนาวเมื่อคราวครวญ"
เกสรงิ้วปลิวฟ้ามายาใจ ให้ทราบในทรวงช้ำสู่กล้ำกลืน
โอ้งิ้วป่าพาหนาวเมื่อคราวยก สุดจะฝากแฝงหน้าไม่ฝ่าฝืน
แม้นงิ้วเป็นเช่นงานเมื่อวานซืน จูชูชื่นช่วยหนาวเมื่อคราวครวญ"
6.พระอภัยมณี(ผีเสื้อสมุทรสุดอาลัย)
กลับจากป่า...ผัวหลอก...ภาวนา
ไม่เห็นหน้า...ลูกผัว...ชั่วจริงหนอ
อุตส่าห์ทุ่ม...เทรัก...พะเน้าพะนอ
กลับมาก่อ...เพลิงโกรธ...ไม่โปรดปราน
มาคิดหนี...เมียยักษ์...นางผีเสื้อ
ทั้งเลือดเนื้อ...เชื้อไข...ก็ไม่ขาน
สินสมุทร...ลูกแม่...มาเป็นมาร
ปล่อยหัวใจ...แม่ราญ...ลงรอนรอนจึงบึ่งตาม...มาพบ...ทูลหม่อมพี่
ไยคิดหนี...ผีเสื้อ...ให้รุ่มร้อน
ไม่รักเมีย...แล้วหรือ...พระภูธร
ไยบั่นทอน...หัวใจ...เมียได้ลงกลับไปเถิด...ผีเสื้อ...จงกลับไป
เราไม่ใฝ่...เคียงฝัน...อย่าได้หลง
เรามนุษย์...เจ้ามันยักษ์...ปลงเถอะปลง
อย่าคิดบ่ง...ฝืนกรรม...เถิดกลับไปหากมิได้...หม่อมพี่...นี้คืนกลับ
เมียก็ไม่...ลาลับ...กลับไปไหน
จะฉุดรั้ง...นำพี่...นี้กลับไป
เมื่อพูดดี...ไม่ได้...ต้องเห็นดี
แล้วก้าวย่าง...หมายมุ่ง...ยังเกาะแก้ว
ด้วยดวงใจ...แน่แน่ว...ไม่แคล้วหนี
ต้องผิดหวัง...ด้วยฤทธิ์...ท่านมุนี
วางอาคม...บ่งชี้...หมายปิดทาง
โอ้ว่าทูล...กระหม่อม...ของเมียแก้ว
ทรงสิ้นแล้ว...หรือรัก...จึงหนีห่าง
ลงมาเถิด...มาอยู่...คู่น้องนาง
สินสมุทร...จะไม่ร้าง...ห่างมารดร
หรือว่าพี่...หลงรส...บทสวาท
อีเงือกสาว...พราวพราด...ดวงสมร
หลงดอกฟ้า...ลืมดอกดิน...สิ้นอาวรณ์
โอ้น้ำใจ...ภูธร...ช่างโลเลผีเสื้อเอ๋ย...ผีเสื้อ...จงฟังเรา
คำว่ารัก...อย่าเหมา...อย่าแสร้งเส
เราไม่เคย...คิดรัก...หรือทุ่มเท
เราถูกมนต์...หลงเล่ห์...จึงจำใจ
เจ็ดปีทน...ฝืนอยู่...อย่างด้านหน้า
อายดินฟ้า...เหลือเกิน...รู้บ้างไหม
เราเผ่าพงศ์...วงศ์กษัตริย์...ต้องอาลัย
มาเกลือกกลั้ว...ยักษ์ไพร...ให้อายดิน
มีโอกาส...จะหนี...แล้วไม่หนี
คิดดูที...เถิดหนอ...อย่าท้อหมิ่น
หากรักเจ้า...สักนิด...ไม่คิดบิน
เห็นแก่สิน...สมุทร...สุดปรีชาน้ำตาเอ๋ย...น้ำตา...นางผีเสื้อ
เจ็บแทบเนื้อ...ฉีกขาด...สิ้นหรรษา
รักไม่เคย...มีเลย...ภัสดา
อนิจจา...ฝืนอยู่...เพิ่งรู้ใจ
ที่ผ่านมา...พระองค์...ท่านทรงหลอก
หัวอกเมีย...ช้ำชอก...ลงร่ำไห้
ให้แค้นโกรธ...ชี้หน้า...พระทรงชัย
จะวนเวียน...ต่อไป...ไม่จากลา
ไม่เห็นหน้า...ลูกผัว...ชั่วจริงหนอ
อุตส่าห์ทุ่ม...เทรัก...พะเน้าพะนอ
กลับมาก่อ...เพลิงโกรธ...ไม่โปรดปราน
มาคิดหนี...เมียยักษ์...นางผีเสื้อ
ทั้งเลือดเนื้อ...เชื้อไข...ก็ไม่ขาน
สินสมุทร...ลูกแม่...มาเป็นมาร
ปล่อยหัวใจ...แม่ราญ...ลงรอนรอนจึงบึ่งตาม...มาพบ...ทูลหม่อมพี่
ไยคิดหนี...ผีเสื้อ...ให้รุ่มร้อน
ไม่รักเมีย...แล้วหรือ...พระภูธร
ไยบั่นทอน...หัวใจ...เมียได้ลงกลับไปเถิด...ผีเสื้อ...จงกลับไป
เราไม่ใฝ่...เคียงฝัน...อย่าได้หลง
เรามนุษย์...เจ้ามันยักษ์...ปลงเถอะปลง
อย่าคิดบ่ง...ฝืนกรรม...เถิดกลับไปหากมิได้...หม่อมพี่...นี้คืนกลับ
เมียก็ไม่...ลาลับ...กลับไปไหน
จะฉุดรั้ง...นำพี่...นี้กลับไป
เมื่อพูดดี...ไม่ได้...ต้องเห็นดี
แล้วก้าวย่าง...หมายมุ่ง...ยังเกาะแก้ว
ด้วยดวงใจ...แน่แน่ว...ไม่แคล้วหนี
ต้องผิดหวัง...ด้วยฤทธิ์...ท่านมุนี
วางอาคม...บ่งชี้...หมายปิดทาง
โอ้ว่าทูล...กระหม่อม...ของเมียแก้ว
ทรงสิ้นแล้ว...หรือรัก...จึงหนีห่าง
ลงมาเถิด...มาอยู่...คู่น้องนาง
สินสมุทร...จะไม่ร้าง...ห่างมารดร
หรือว่าพี่...หลงรส...บทสวาท
อีเงือกสาว...พราวพราด...ดวงสมร
หลงดอกฟ้า...ลืมดอกดิน...สิ้นอาวรณ์
โอ้น้ำใจ...ภูธร...ช่างโลเลผีเสื้อเอ๋ย...ผีเสื้อ...จงฟังเรา
คำว่ารัก...อย่าเหมา...อย่าแสร้งเส
เราไม่เคย...คิดรัก...หรือทุ่มเท
เราถูกมนต์...หลงเล่ห์...จึงจำใจ
เจ็ดปีทน...ฝืนอยู่...อย่างด้านหน้า
อายดินฟ้า...เหลือเกิน...รู้บ้างไหม
เราเผ่าพงศ์...วงศ์กษัตริย์...ต้องอาลัย
มาเกลือกกลั้ว...ยักษ์ไพร...ให้อายดิน
มีโอกาส...จะหนี...แล้วไม่หนี
คิดดูที...เถิดหนอ...อย่าท้อหมิ่น
หากรักเจ้า...สักนิด...ไม่คิดบิน
เห็นแก่สิน...สมุทร...สุดปรีชาน้ำตาเอ๋ย...น้ำตา...นางผีเสื้อ
เจ็บแทบเนื้อ...ฉีกขาด...สิ้นหรรษา
รักไม่เคย...มีเลย...ภัสดา
อนิจจา...ฝืนอยู่...เพิ่งรู้ใจ
ที่ผ่านมา...พระองค์...ท่านทรงหลอก
หัวอกเมีย...ช้ำชอก...ลงร่ำไห้
ให้แค้นโกรธ...ชี้หน้า...พระทรงชัย
จะวนเวียน...ต่อไป...ไม่จากลา
7.พระสุธน มโนราห์
มโนราห์...น้ำตาริน...สุดต่อสู้
พระสุธน...อุ้มชู...ให้สุขสันต์
ถูกสนม...ทั้งหลาย...หมายกีดกัน
ใส่ร้ายจน...ชีวัน...แทบบรรลัย
จึงขอรำ...ถวาย...ก่อนตายจาก
ปีกและหาง...ของหม่อมฉัน...ที่ฝากไว้
ขอนำมา...รำถวาย...องค์ทรงชัย
พระบิดา...อย่าได้...ห้ามหม่อมเลย
เมื่อได้ปีก...ได้หาง...ก็รำร่าย
แล้วกรีดกราย...ถวายเพลิง...อย่างอ้างเอ่ย
แล้วกางปีก...บินขึ้นฟ้า...ไม่ช้าเลย
แล้วหันมา...เฉลยโอษฐ์...ฝากมารดา
บอกหม่อมผัว ให้ด้วย นะหม่อมแม่
ที่หม่อมฉัน...พ่ายแพ้...ยอมไกลหน้า
เพราะถูกคน...ใส่ร้าย...หมายชีวา
มิได้ชัง...ภัสดา...พระสุธน
หากรักลูก...ก็ขอ...ให้ตามไป
หากว่าไม่...ก็ขอ...สิ้นกุศล
พบกันใหม่...ชาติหน้า...หากฟ้าดล
ชาตินี้ลูก...สุดทน...ขออำลา
พระสุธน...อุ้มชู...ให้สุขสันต์
ถูกสนม...ทั้งหลาย...หมายกีดกัน
ใส่ร้ายจน...ชีวัน...แทบบรรลัย
จึงขอรำ...ถวาย...ก่อนตายจาก
ปีกและหาง...ของหม่อมฉัน...ที่ฝากไว้
ขอนำมา...รำถวาย...องค์ทรงชัย
พระบิดา...อย่าได้...ห้ามหม่อมเลย
เมื่อได้ปีก...ได้หาง...ก็รำร่าย
แล้วกรีดกราย...ถวายเพลิง...อย่างอ้างเอ่ย
แล้วกางปีก...บินขึ้นฟ้า...ไม่ช้าเลย
แล้วหันมา...เฉลยโอษฐ์...ฝากมารดา
บอกหม่อมผัว ให้ด้วย นะหม่อมแม่
ที่หม่อมฉัน...พ่ายแพ้...ยอมไกลหน้า
เพราะถูกคน...ใส่ร้าย...หมายชีวา
มิได้ชัง...ภัสดา...พระสุธน
หากรักลูก...ก็ขอ...ให้ตามไป
หากว่าไม่...ก็ขอ...สิ้นกุศล
พบกันใหม่...ชาติหน้า...หากฟ้าดล
ชาตินี้ลูก...สุดทน...ขออำลา
8.แก้วหน้าม้า
แก้วหน้าม้า...เจ้าเอ๋ย...ช่างน่าชัง
เหมือนกรรมบัง...เอาไว้...ให้ถูกแกล้ง
ว่าวพระปิ่น...นำรัก...กลับพลิกแพลง
สุดแสลง...คนรัก...ผิดวาจา
ว่าจะมา...รับมณี...ไปแต่งงาน
พอหลายวัน...ผันผ่าน...ไม่เห็นหน้า
พอได้ว่าว....ก็เบือน...เลือนสัญญา
คำราชา...เชื่อยาก...เพิ่งเข้าใจ
เหมือนกรรมบัง...เอาไว้...ให้ถูกแกล้ง
ว่าวพระปิ่น...นำรัก...กลับพลิกแพลง
สุดแสลง...คนรัก...ผิดวาจา
ว่าจะมา...รับมณี...ไปแต่งงาน
พอหลายวัน...ผันผ่าน...ไม่เห็นหน้า
พอได้ว่าว....ก็เบือน...เลือนสัญญา
คำราชา...เชื่อยาก...เพิ่งเข้าใจ
จึงมาทวง...มาถาม...สัญญารักกลับถูกผลัก...ด้วยเล่ห์กล...แก้วหม่นไหม้
ตกระกำ...ลำบาก...อยู่กลางไพร
โอ้พระปิ่น...ไฉน...ไม่เมตตา
อันเขาพระ...สุเมร...ฤาหาง่าย
น้ำใจชาย...ร้ายนัก...เสียหนักหนา
หาจนเมื่อย...เหนื่อยทั่ว...ทั้งกายา
สิ้นสติ...กลางพนา...ลำเนาไพร
ตกระกำ...ลำบาก...อยู่กลางไพร
โอ้พระปิ่น...ไฉน...ไม่เมตตา
อันเขาพระ...สุเมร...ฤาหาง่าย
น้ำใจชาย...ร้ายนัก...เสียหนักหนา
หาจนเมื่อย...เหนื่อยทั่ว...ทั้งกายา
สิ้นสติ...กลางพนา...ลำเนาไพร
9.พระรส เมรี
โอ้พระรถเสน...ของเมียแก้ว
สิ้นรักเมีย...เสียแล้ว...หรือพี่จ๋า
มามอมเหล้า...น้องนี้...ชิงดวงตา
แล้วบินลา...จากน้อง...ตัดเยื่อใย
ซ้ำยังโปรย...น้ำกรด...มาขวางทาง
มิให้น้อง...ก้าวย่าง...ตามพี่ได้
อนิจจา...รักพี่...ว่าจริงใจ
นี่ไฉน...เบนบิด...ผิดสัญญา
กลับมาหา...เมรี...เถิดทูนหัว
มาอยู่เป็น...คู่ผัว...เมียเถิดหนา
อย่าตัดรัก...จากเมีย...สิ้นเมตตา
ด้วยใจเมีย...อ่อนล้า...แทบสิ้นแรง
หรือว่าที่...เมืองโน้น...พี่มีใคร
จึงรีบบิน...กลับไป...แล้วเสแสร้ง
ว่าจะนำ...ดวงตา...ไปเปลี่ยนแปลง
ช่วยมารดา...พี่แกล้ง...ลวงหรือไร
รถเสน...ตัดใจ...บินจากลา
ไม่หันหลัง...กลับมา...กลัวหมองไหม้
ต้องทำเพื่อ...แม่ป้า...รีบกลับไป
เล่นเอาใจ...เมรี...แทบแหลกราญ
โอ้พระรถ...ใจร้าย...ทำลายรัก
ทั้งที่เมีย...แน่นหนัก...พี่กลับหาญ
หัวใจเจ็บ...ปวดช้ำ...ทรมาน
จึงสั่งสาร...บอกผัว...ก่อนสิ้นลม
ในชาตินี้...เมรี...ตามพี่มา
ไว้ชาติหน้า...ขอให้พี่...ก่อนสุขสม
จงด้นด้น...ตามน้อง...ปองภิรมย์
ด้วยพระพรหม...พลัดพราก...ให้จากกัน
สิ้นรักเมีย...เสียแล้ว...หรือพี่จ๋า
มามอมเหล้า...น้องนี้...ชิงดวงตา
แล้วบินลา...จากน้อง...ตัดเยื่อใย
ซ้ำยังโปรย...น้ำกรด...มาขวางทาง
มิให้น้อง...ก้าวย่าง...ตามพี่ได้
อนิจจา...รักพี่...ว่าจริงใจ
นี่ไฉน...เบนบิด...ผิดสัญญา
กลับมาหา...เมรี...เถิดทูนหัว
มาอยู่เป็น...คู่ผัว...เมียเถิดหนา
อย่าตัดรัก...จากเมีย...สิ้นเมตตา
ด้วยใจเมีย...อ่อนล้า...แทบสิ้นแรง
หรือว่าที่...เมืองโน้น...พี่มีใคร
จึงรีบบิน...กลับไป...แล้วเสแสร้ง
ว่าจะนำ...ดวงตา...ไปเปลี่ยนแปลง
ช่วยมารดา...พี่แกล้ง...ลวงหรือไร
รถเสน...ตัดใจ...บินจากลา
ไม่หันหลัง...กลับมา...กลัวหมองไหม้
ต้องทำเพื่อ...แม่ป้า...รีบกลับไป
เล่นเอาใจ...เมรี...แทบแหลกราญ
โอ้พระรถ...ใจร้าย...ทำลายรัก
ทั้งที่เมีย...แน่นหนัก...พี่กลับหาญ
หัวใจเจ็บ...ปวดช้ำ...ทรมาน
จึงสั่งสาร...บอกผัว...ก่อนสิ้นลม
ในชาตินี้...เมรี...ตามพี่มา
ไว้ชาติหน้า...ขอให้พี่...ก่อนสุขสม
จงด้นด้น...ตามน้อง...ปองภิรมย์
ด้วยพระพรหม...พลัดพราก...ให้จากกัน
10.จันทร์เอ้ยจันร์เจ้า
ขอแหวนทองแดง ผูกมือน้องข้า
ขอช้างขอม้า ให้น้องข้าขี่
ขอเก้าอี้ ให้น้องข้านั่ง
ขอเตียงตั่ง ให้น้องข้านอน
ขอละคร ให้น้องข้าดู
ขอยายชู เลี้ยงน้องข้าเถิด
ขอยายเกิด เลี้ยงตัวข้าเอง
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น